26/09/2014 4:03:02 CH
Xem cỡ chữ:
Đọc bài viết:
Giữ bóng thời gian cho 'di sản trong lòng dân'
Quần thể di tích Cố đô Huế với nhiều loại hình kiến trúc phong phú, đa dạng đã tồn tại hàng trăm năm nay. Bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị của di sản này một công việc vô cùng phức tạp, cần có sự phối hợp đa ngành: lịch sử, mỹ thuật, văn hóa, ngôn ngữ học, khảo cổ, kiến trúc, môi trường, sinh vật cảnh...; cùng sự đa dạng về chủng loại vật liệu truyền thống như: vôi, vữa, sơn thếp, pháp lam... Có lẽ vậy, nên trong thời gian qua, việc bảo tồn di tích cố đô Huế nhận được sự hỗ trợ tích cực từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.
Giữ bóng thời gian

Huế từng là kinh đô của cả nước, nơi hội tụ đầy đủ các giá trị văn hóa của dân tộc, mang trên mình hai di sản: Văn hóa vật thể và Phi vật thể. Và sau hơn 20 năm quần thể di tích Huế và 10 năm Nhã nhạc cung đình Huế mới được UNESCO công nhận là Di sản thế giới, nhiều công trình trong quần thể di tích Cố đô Huế đã được tiến hành bảo tồn, tu bổ đảm bảo các tiêu chuẩn về bảo tồn và tính chân xác của các công trình. Các công trình này đã làm tăng thêm sự bền vững và trả lại dáng vẻ nguyên xưa, góp phần khép lại không gian hoang phế, đổ nát ở Kinh thành, Hoàng thành, các đàn miếu và một số lăng vua triều Nguyễn.

Ông Phan Thanh Hải – Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế (Trung tâm) cho biết, trong những năm qua, Trung tâm đã phối hợp với nhiều tổ chức quốc tế, cũng như các nhà nghiên cứu, khảo cổ học, tiến hành nghiên cứu và trùng tu một số công trình kiến trúc quy mô, có tính chất phức tạp cao như: Thế Tổ Miếu, Hiển Lâm Các, cung Diên Thọ, cung Trường Sanh, Ngọ Môn, Kỳ Đài, hệ thống 10 cổng thành (tại khu vực Kinh thành- Hoàng thành), điện Đại Hùng, tháp Phước Duyên, điện Di Lặc (chùa Thiên Mụ), Hiển Đức Môn, Minh Lâu (lăng Minh Mạng)… và chuẩn bị tiến hành trùng tu, phục hồi điện Cần Chánh, điện Kiến Trung, vườn Cơ Hạ… Nhiều nhà nghiên cứu Huế khi tiếp xúc với những giá trị di sản văn hóa của Huế đã tâm sự, việc trùng tu di tích là một vấn đề khoa học, nhưng trước hết, người làm công việc này phải có lòng đam mê, bởi họ chính là “Người giữ bóng thời gian” cho vốn quý tiền nhân đã để lại cho thế hệ hôm nay.
 
“Tả trà” - một di tích gắn liền với Cung Diên Thọ nơi ở của Hoàng Thái Hậu sau khi được trùng tu.
Di sản trong lòng dân

Năm 1989, Tổng Giám đốc UNESCO, ông Amadou Matah M’Bow đã ca tụng về những giá trị di sản văn hóa của Huế: “Đại Nội Huế lịch sử là một mẫu mực về kiến trúc cân đối, mà sự hài hòa rất tự nhiên đến nỗi người ta quên đi nơi đây là do bàn tay con người đã sáng tạo ra. Phía Nam, các lăng tẩm của các vua nhà Nguyễn rải dọc hai bờ sông Hương. Là tác phẩm của những người lao động và những người thợ thủ công khéo tay nhất trong nước, những hệ thống kiến trúc ấy biểu hiện những biến tấu độc đáo trên một chủ đề thống nhất. Mỗi một lăng vua… là một thành tựu tuyệt mỹ của nền kiến trúc cảnh vật hoá… khêu gợi trong cảm xúc của khách tham quan một âm vang vô cùng đặc biệt…”.
  Muốn một di tích được trùng tu, phục hồi luôn luôn phải đảm bảo cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học. Đối với cơ sở khoa học, trước hết phải nghiên cứu hiện trạng trên cơ sở đối sánh với tư liệu ngôn ngữ, tư liệu hình ảnh... Trên cơ sở đó tiến hành lập dự án trùng tu, thông qua Hội đồng khoa học cấp cơ sở thẩm định, thông qua Hội đồng khoa học cấp quốc gia thẩm định, thông qua các ngành văn hóa, đầu tư, xây dựng  thẩm định rồi phải có sự phê duyệt của cấp phê duyệt phù hợp… Đối với công trình phục hồi thì vấn đề khảo cổ học là mấu chốt quan trọng. Sau khi có kết quả khảo cổ học, trên cơ sở đối chiếu với tư liệu ngôn ngữ cùng hình ảnh (nếu có) thì phương án, giải pháp đều do các thành viên Hội đồng khoa học xem xét, trao đổi và thống nhất quyết định. Quy trình của cả hai vấn đề trùng tu hoặc phục hồi đều tạo ra cơ sở để trùng tu hoặc phục hồi di tích. Tất cả các di tích cố đô Huế khi được trùng tu, hoặc phục hồi đều đi theo quy trình này” - ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm chia sẻ.
Ông Nguyễn Phúc Vĩnh Khánh - một con cháu của Hoàng tộc triều Nguyễn tâm sự: “Tôi mang gốc gác Hoàng tộc với 25 năm lăn lộn cùng di tích của tổ tiên tại Huế. Chân thành cám ơn cán bộ, công nhân viên Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tận tâm trong công cuộc bảo tồn, trùng tu, tôn tạo các di tích của các tiên đế nhà Nguyễn chúng tôi tại Huế và phụ cận. Rất hạnh phúc được song hành cùng các bạn trong công cuộc bảo tồn di sản vô giá này…”.

Theo ông Phan Thanh Hải, trong chuỗi di sản của khu vực miền Trung và cả nước, các điểm di tích gắn liền với các giá trị di sản văn hóa phi vật thể đã được đưa vào hoạt động có hiệu quả như: Nhà hát Duyệt Thị Đường và sau đó là Nhà hát Minh Khiêm Đường, tại đây các chương trình biểu diễn Nhã nhạc, múa cung đình, tuồng cung đình đã được trình diễn phục vụ du khách trong và ngoài nước; tái tạo lại không gian sống trong các lễ hội của chốn cung đình xưa, trưng bày, triển lãm cổ vật cung đình. Do đó, việc nghiên cứu và trải nghiệm của du khách đối với giá trị di sản Huế được tăng lên rất nhiều.

Được biết, tới thời điểm hiện nay, hàng loạt công trình như: hệ thống 10 cổng Kinh thành, di tích Quan Tượng Đài, đàn Xã Tắc, đàn Nam Giao, Quảng trường Ngọ Môn - Kỳ Đài, tổng thể chùa Thiên Mụ, cung An Định… đã được tu bổ thành công, phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà và nhu cầu thưởng thức văn hóa của nhân dân và điều đặc biệt, những công trình này đều không bán vé tham quan.    
Trọng Bình / Báo Bảo vệ Pháp luật
Các bài khác